به مناسبت اول مارس، روز جهانی بدون تبعیض، به سراغ دو تن از فعالان اجتماعی ایران رفته و درباره‌ی این روز با آنها به گفتگو نشستیم. حاصل این گفتگو را در ادامه بخوانید:
در ابتدای جلسه حسین میربهاری عضو شورای جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان و از فعالین پر سابقه‌ی حقوق کودک ضمن تبریک روز بدون تبعیض بیان کرد که رویکرد مقابله با تبعیض به دلیل شرایط امروز جامعه اهمیت بیشتری یافته است و درباره‌ی کودکان گفت که تبعیض در بسیاری از پارامترها به وضعیت کودکان در تبعیض بازمی‌گردد.
علی بنی‌هاشمی مددکار و عضو شورای جمعیت دفاع نیز در ابتدای سخنان خود چنین ابراز داشت که تبعیض دارای ابعاد مختلف و ریشه‌های تاریخی، اجتماعی و ساختاری است. ما شاهد تبعیض‌های جنسیتی، مذهبی، ملیتی و طبقاتی هستیم اما پایه‌ی اساسی همه‌ی این اشکال تبعیض اقتصادی است. به‌طور مثال در قانون دیه تبعیض‌هایی جدی علیه زنان وجود دارد و یا در بودجه‌بندی شاهد تفاوت جدی میان نقاط مختلف کشور (قم و کردستان) هستیم.
*تبعیض در زیربنای اقتصادی و روبنای سیاسی تولید و بازتولید می‌شود
حسین میربهاری با اشاره به اینکه می‌توان به‌جای واژه‌ی تبعیض از واژه‌ی نابرابری استفاده کرد، گفت: در دوره‌های تاریخی مختلف نابرابری وجود داشته است و این تبعیض در زیربنای اقتصادی و روبنای سیاسی تولید و بازتولید می‌شود.
او در توضیح تبعیض بین کودک و بزرگ‌سال گفت: اثرات تبعیض روی کودکان بیشتر از بزرگ‌سالان است. وقتی کودکی ازلحاظ جایگاه طبقاتی جزو طبقه فرودست باشد قطعاً تمام بی حقوقی‌های جامعه به او اعمال می‌شود و تحمیل مناسبات جامعه به کودکان ستم مضاعفی به آنهاست.
او اضافه کرد: ورود به چرخه‌ی کار از دیگر عوارض نابرابری در خصوص کودکان است.
میربهاری با انتقاد از نهادینه‌سازی تبعیض در قوانین تبعیض‌آمیز افزود که پذیرش فرودستی از سوی فردِ فرودست، نهادینه کردن تبعیض است.
*تبعیض پدیده‌ای سیاسی و طبقاتی است
به گفته‌ی بنی‌هاشمی: مشروط سازی قومیتی (کودکان افغان) موجب ازخودبیگانگی مهاجرین می‌شود و افراد اگر هم ازلحاظ مالی برابر باشند به لحاظ روانی و داشتن اعتمادبه‌نفس برابر نیستند.
وی ادامه داد: تبعیض پدیده‌ای سیاسی است که منجر به کنترل خودبه‌خودی افراد می‌شود و اطلاق واژه‌ی افغانی به فرد منجر به موضع پایین او می‌شود و گاهی مشاهده می‌شود که کارگری مهاجر کاری را انجام می‌دهد ولی حقوق او پرداخت نمی‌شود.
تبعیض پدیده‌ای طبقاتی نیز هست و اخلاقی کردن آن وارونه کردن حقیقت آن است.
او درباره‌ی تبعیض به‌مثابه نوعی کنترل، اشاره کرد که به‌طور مثال پارامترهای استخدام در مراکز دولتی، مانع‌تراشی و ایجاد موانع نرم‌افزاری و نوعی تبعیض نهادینه‌شده است.
بنی‌هاشمی گفت: تبعیض در قانون را می‌توان در دستمزدها و حداقل دستمزد ۸۲۰ هزار تومان کارگران مشاهده کرد. پایین بودن دستمزدها نقطه‌ی عبور از تبعیض و رسیدن به سرکوب اجتماعی و اقتصادی است. او به مثال کارگری اشاره کرد که ناتوان از پرداخت اجاره و تحصیل کودکان و تغذیه فرزندش دست به خودکشی می‌زند و از نامه بجا مانده از وی می‌توان دریافت که این مزد است که کارگران را به سمت تصمیم به خودکشی می‌راند و طناب دار را دستمزد به گردن آنها می‌اندازد. تبعیض بیماری به وجود می‌آورد، قاتل به وجود می‌آورد و خودکشی را افزایش می‌دهد.
*آموزشی که به کالا تبدیل‌شده در دسترس اقشار کم‌درآمد قرار نمی‌گیرد
حسین میربهاری گفت: چانه برای دستمزد و حقوق کارگران ماه‌ها به طول می‌انجامد ولی هدایا و حقوق میلیونی برای مدیران هرگز مورد چانه‌زنی قرار نمی‌گیرد.
اگر به مبلغ ۳ میلیون تومانی خط فقر تعیین‌شده دقت کنید متوجه می‌شوید دستمزد بر اساس خط نان یا خط بقا تعیین می‌شود و نه بر اساس خط فقر.
او درباره‌ی طرح فرمان رهبری مبنی بر ثبت نام کودکان مهاجر، به ۳۰۰.۰۰۰ کودک لازم‌التعلیم مهاجر اشاره کرد که کم‌تر از ۸۵ هزار نفر از آنان در یک بازه‌ی زمانی ۵ روزه ثبت‌نام شدند و افزود: آموزشی که به کالا تبدیل‌شده در دسترس اقشار کم‌درآمد قرار نمی‌گیرد. او اشاره کرد که برای کودکان مهاجر وضعیت بدتر از این است. عدم اجازه ورود به مدرسه و دیده نشدن به‌عنوان انسان آسیب دیگری است که به آنها وارد می‌شود.
بنی‌هاشمی در همین رابطه گفت: ریزش تحصیلی در مناطق پایین‌شهر بیشتر از بالای شهر است.
او هجوم به معلمین را در مورد کیفیت آموزشی موردانتقاد قرارداد و افزود در حالی که نمایندگان مجلس حقوق چند میلیون تومانی دریافت می‌کنند باید دستمزد معلمین چندین برابر شود.
بنی‌هاشمی همین‌طور با اشاره به سریال تلویزیونی "شیوع" گفت که این سریال به‌طوری ساخته‌شده است که هجمه را به سمت مهاجرین کانالیزه می‌کند.
او همچنین تبعیض ملی و تبعیض منطقه‌ای در خاورمیانه و تلاش برای شناساندن اختلافات مذهبی به‌عنوان اساس این جنگ‌ها را موردانتقاد قرارداد و بحران‌های سرمایه‌داری را عامل اصلی جنگ‌های منطقه‌ای دانست و به بودجه‌های کلان نظامی که برای حل این بحران اختصاص می‌یابند اشاره کرد.
*نهادینه‌سازی تبعیض به‌وسیله رسانه انجام می‌شود
بنی‌هاشمی درباره‌ی نقش رسانه‌ها گفت: نهادینه‌سازی تبعیض به‌وسیله رسانه انجام می‌شود. برای مثال این تصور که کودکان کار باند هستند به‌طور مرتب توسط رسانه‌ها بازتولید می‌شود ولی در خصوص باندهای اختلاس چیزی گفته نمی‌شود.
میربهاری نیز گفت: کسی به اختلاس‌ها اعتراضی نمی‌کند ولی کارگرانی که برای جامعه تولید می‌کنند و همچنین مهاجرین، با برنامه‌های رسانه‌ای مثل سریال شیوع زیر ضرب می‌روند و کسی نمی‌پرسد چه چیزی باعث وضعیت وخیم افغانستان شده است.
در انتهای این گفتگو میر بهاری ضمن تأکید بر این نکته که در شرایط فعلی ندیدن تبعیض سخت‌تر از دیدن آن است و همچنین با اشاره به ۸ مارس روز جهانی زن و آرزوی دست‌آوردهای بزرگ برای زنان گفت: تبعیض جنسیتی ازجمله تبعیضات اساسی است و زنان در خانواده و خصوصاً کودکان دختر با نابرابری بزرگ می‌شوند و تبعیض در آنها نهادینه می‌شود. به گفته‌ی او تضمین و تأمین حقوق زنان می‌تواند منجر به بهبود حقوق کودکان شود.
فایل صوتی این نشست خبری را می‌توانید از لینک‌های زیر دانلود کنید.
