نیروهای حافظ صلح سازمان ملل کلاه آبیها
 نیروهای حافظ صلح سازمان ملل یا همان کلاه آبیها نیرویی متشکل از واحدهای نظامی است که بهمنظور ترک مخاصمه بین دو نیروی نظامی درگیر چه داخلی و چه بین کشوری قرار میگیرند تا در جایی دیگر مشکل از طریق دیپلماسی و سیاسی حل گردد. این نیروها به درخواست طرفین درگیر از طرف سازمان ملل اعزام میشوند. تصمیمگیری برای اعزام کلاه آبیها به عهده شورای امنیت سازمان ملل است که از طریق دبیر کل سازمان ملل متحد هدایت میگردد.

● نخستین اقدام نیروهای حافظ صلح سازمان ملل (کلاه آبیها(
نخستین اقدام سازمان ملل متحد که بهعنوان عملیات حفظ صلح شناختهشده است، عملیات سازمان نظارت بر ترک مخاصمه ملل متحد است. این هیئت ناظر، متعاقب اولین جنگ اعراب و اسرائیل در ۱۹۴۸ به وجود آمد و تبدیل به منبع اصلی برای تغذیه سایر عملیات حفظ صلح شد. در آن زمان که هنوز عنوان نیروی حافظ صلح به آنها اطلاق نمیشد اما با بروز بحران کانال سوئز برای حل این مشکل دبیر کل وقت سازمان ملل مبادرت به تشکیل اولین نیروی حافظ صلح ملل متحد، یعنی نیروی اضطراری ملل متحد کرد و اصول ناظر به تشکیل و فعالیت نیروی مذکور، الگوی عملیات بعدی سازمان، درزمینهٔ حفظ صلح شد.
تاکنون عملیات از این نوع توسط سازمان ملل ناظر بر جداسازی در منطقه جولان (آندوف)، نیروی حافظ صلح سازمان ملل در قبرس (یونفیسیپ)، گروه ناظر نظامی سازمان ملل در هند و پاکستان (یونموجیپ) و نیروی موقت سازمان ملل در لبنان (یونیفیل)، همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند زیرا به لحاظ مساعدت حضور آنها به حفظ آرامش در منطقه و خطر شعلهور شدن مجدد نبرد در صورت خروج نیروهای مذکور، مأموریت آنها تاکنون توسط شورای امنیت، مکرراً تمدیدشده است.
● ویژگیهای نیروهای حافظ صلح سازمان ملل:
بینالمللی بودن این نیروها:
نیروهای حافظ صلح سازمان ملل از خصیصه بینالمللی بودن برخوردار است به این معنی که افراد تشکیلدهنده آن از کشورهای مختلف میباشند اما باوجود خصیصه چندملیتی خود، بهعنوان واحدهای نظامی منسجم و کارآمد، عمل میکنند.
بیطرفی
نیروهای حافظ صلح باید بیطرفی خود را در مناقشه موجود حفظ کنند، درواقع اعزام آنها باهدف برقراری صلح است اگر قرار باشد آنها بیطرفی خود را نقض کنند نه تنها امکان شروع مجدد درگیری وجود دارد بلکه ممکن است اهداف سازمان را نیز زیر سؤال ببرد.
عدم استفاده از زور:
نظر به ماهیت غیر قهری و مسالمتآمیز، نیروهای حافظ صلح صرفاً به منظور دفاع از خود و به عنوان آخرین راه چاره، مجاز به استفاده از زور هستند. سلاح اصلی نیروهای حافظ صلح، صرف حضور آنها در منطقه است و تأثیر و کارایی آن به ابعاد نیرو و قدرت سلاح آن بستگی ندارد، در واقع سلاحهای در اختیار این نیروها از نوع سبک است که در دفاع از خود مورداستفاده قرار میگیرد. دفاع از خود بهصورت مقاومت در برابر استفاده از زور بهمنظور بازداشتن نیرو از انجام وظایفش بهموجب حکم مأموریت مصوب از سوی شورای امنیت تعریفشده است.
● وظایف نیروهای حافظ صلح سازمان ملل:
نظارت بر آتشبس و ترک مخاصمه: نیروهای حافظ صلح بعد از ترک مخاصمه فعال وارد منطقه میشوند و بر آتشبس نظارت دارند.
نظارت و مراقبت بر عقبنشینی نیروهای متخاصم: هر از چند گاهی عقبنشینی نیروهای متخاصم نقض میشود که این از وظایف این نیروها است که از این موضوع جلوگیری کرده و در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهد.
کنترل مرزها: اگرچه انجام مأموریتهایی چون نظارت بر آتشبس با عقبنشینی نیروها، جداسازی نیروهای متخاصم و حائل شدن میان آنها با وظایف مربوط به کنترل مرزها، بیارتباط نیست اما در اینجا منظور از کنترل مرزها، نظارت و مراقبت در مورد عدم نفوذ غیرقانونی افراد مسلح یا مهمات از مرزها به خاک یک کشور است.
جداسازی نیروهای متخاصم و حائل شدن بین آنها: این مسئله میتواند از درگیری مجدد نیروهای متخاصم جلوگیری کند.
نظارت بر مبادله اسرای جنگی
البته این نیروها از وظایف شبه قضایی و بشردوستانه نیز برخوردارند.

لازم به ذکر است که در طول چند سال اخیر، بارها گزارشهایی مبنی بر سو استفاده نیروهای حافظ صلح از مردم آسیبپذیر مناطق تحت کنترل(مانند سو استفاده جنسی از زنان و کودکان) منتشر شده است.

منبع : بیتوته